Textiel met een Verhaal: Herinneringen Weven tot een Betekenisvol Afscheid
Door Ellen Worm
In onze moderne samenleving is de dood vaak een onderwerp dat we liever uit de weg gaan. Het wordt naar de achtergrond geschoven en meestal overgelaten aan de nabestaanden, terwijl het juist een wezenlijk onderdeel is van het leven. Afscheid nemen gaat niet alleen over de ceremonie op het einde, maar juist over het voortraject: omgaan met ziekte, het thema dood durven aankijken, of simpelweg leren loslaten in het klein en in het groot.
Tijdens mijn zoektocht naar meer diepgang en een betekenisvol afscheid kwam ik in contact met Alina Smit, een inspirerende dame die de wereld van textiel en rouwverwerking op een unieke manier samenbrengt. Alina is een rouwbegeleider die helend werk verricht met dierbaar textiel. Ze wordt ook wel een levenseinde-doula genoemd het woord doula komt uit het Grieks en betekent letterlijk “dienende vrouw.
Alina biedt met liefdevolle aanwezigheid ondersteuning in de laatste levensfase. Ze begeleidt zowel de stervende als de naasten emotioneel, sociaal, spiritueel en praktisch afgestemd op hun behoeften en wensen, voor een waardig en persoonlijk afscheid. Haar benadering laat zien hoe afscheid nemen een zachte, liefdevolle ervaring kan zijn. Ze biedt hierbij geen medische zorg.
Wat Alina doet, wordt vaak omschreven als het werk van een rouwdoula. Een ander woord zou kunnen zijn: ‘zorgcoach bij afscheid’. Zelf zegt ze het graag eenvoudig: “iemand die mensen begeleidt om goed afscheid te nemen van het leven en van elkaar.”
Een dorp met wortels en herinnering
Alina groeide op in ’t Veld, waar ze samen met haar ouders, broers en zus een gelukkige kindertijd beleefde. Haar liefde voor textiel begon al op jonge leeftijd, geïnspireerd door de stoffen en kledingstukken die ze ontdekte in de kasten van haar moeder en oma. Alina was altijd nieuwsgierig naar de binding en constructie van stoffen. “Ik was altijd gefascineerd door hoe stoffen in elkaar zitten,” vertelt ze. “Via textiel en slijtplekken kon ik levensverhalen van mensen lezen en vragen stellen over wat hun inspireert in het leven.”
Haar leven nam een dramatische wending toen ze op zestienjarige leeftijd haar broer verloor. Dit verlies had een diepgaande impact op haar kijk op het leven. Deze ervaringen hebben haar gevormd en haar zoektocht naar zachtheid en verbinding in het leven aangewakkerd.
Alina woont in Dirkshorn, een klein boerendorpje 10 kilometer boven Alkmaar en heeft een textiel-atelier aan huis. Dit dorp heeft voor haar een bijzondere betekenis, aangezien haar voormoeders hier geboren zijn. Alina ziet hen in gedachten over de velden lopen rond zeventienhonderd, wat haar verbindt met haar verleden en haar familiegeschiedenis.
Alina’s reis begon op de modevakschool, waar ze haar passie voor textiel ontdekte. Na haar opleiding werd ze docent handvaardigheid en textiel in het voortgezet onderwijs.
Stofjes als bron van verwondering
Tijdens een periode van verandering vond Alina een creatieve uitlaatklep in het verzamelen van stofjes. Met een budget van vijf euro per week kocht ze lapjes stof bij de kringloop en haalde ze deze helemaal uit elkaar. “Ik was altijd al verwonderd door de techniek van het stikwerk en de naden,” zegt ze. “Het gaf me een gevoel van rust en voldoening om met mijn handen te werken.” Deze ervaring hielp haar niet alleen om haar creativiteit te uiten, maar ook om de zachtheid en schoonheid van textiel te waarderen. Ze besefte dat de betekenis van het leven niet ver buiten haar lag, maar in het kleine, in haar handen, in haar geval in de vorm van stof.
Dierbaartextiel
Alina begon in 2017 haar textielatelier The Happy Goddess in You, waar ze meditatiekussens, tassen en knuffels ontwerpt van stoffen die ze zelf zorgvuldig uitzoekt. En als onderdeel daarvan werkt Alina ook met dierbaar textiel dat mensen haar toevertrouwen. Hiervoor gebruikt ze kledingstukken van henzelf of overledenen en die dragen vaak een geschiedenis met zich mee en worden door haar verwerkt tot nieuwe creaties. Elk stuk is uniek en vertelt een verhaal net als de mensen die ze ontmoet. ‘Het is een manier om de verbinding met overledenen te vieren en hen te helpen bij hun eigen reis naar rust en zelfacceptatie in het verwerken van het verlies van hun dierbaren,’ legt ze uit. Op die manier legt ze een textielerfgoed vast, waarbij herinneringen bewaard blijven als zachte getuigen van het geleefde leven. ‘Ik weef in de gesprekken de herinneringen en menselijkheid tot in de laatste vezel,’ zegt Alina.”
Haar benadering als rouwbegeleider is bijzonder. “Het kan op allerlei manieren,” zegt Alina. “Maar ik geloof dat het meer liefde en aandacht mag hebben.” Ze gebruikt textiel als een middel om herinneringen te weven en verhalen te vertellen. Voor Alina zijn stoffen niet zomaar objecten; ze zijn dragers van verhalen, van levens, van emotie. “Iedereen heeft wel een verhaal achter elk textielstuk,” legt ze uit. “Het wordt een zachte getuige van het geleefde leven.”
Een bijzondere verjaardag die alles opende rondom de dood
Een bijzonder moment in Alina’s leven vond plaats op haar 56ste verjaardag, toen ze haar vrienden en familie vroeg om ipv een verjaardagscadeau een kledingstuk van hen te schenken dat gebruikt kon worden voor haar eigen afscheidswade.
Dit is een doek waar je ingewikkeld word als je bent overleden ipv een kist. Het idee was om samen iets moois te creëren: een tastbare wade van liefde, herinneringen en verbondenheid, geweven uit stoffen die hen dierbaar waren. Deze verjaardag werd de mooiste van haar leven omdat het samenzijn iets bijzonders teweegbracht: het opende iedereen voor het gesprek over het verlies van dierbaren en over hun eigen sterfelijkheid.
Voor het eerst durfde Alina echt te praten over haar pijn, in het bijzonder over het verlies van haar broer, die op negentienjarige leeftijd kwam te overlijden. Maar ook haar vrienden en familie deelden over verdriet en liefde. Het vloeide door de stoffen heen met dierbare herinneringen samen in een zeldzaam open en intiem moment. Het werd een avond van delen, herinneren en het leven vieren: rauw, echt en vol betekenis. Een verjaardag die hen allemaal bijbleef.
Een tastbare cirkel van leven en dood
Haar vader, die een belangrijke rol in haar leven speelt, bracht ook zijn favoriete kledingstuk mee. De emotionele lading van dat kledingstuk was voelbaar voor Alina. Maar na die mooie avond, waarin hij alles had laten bezinken, zei hij: “Ik wil een deel van mijn kledingstuk zelf gebruiken voor mijn eigen wade, en ik wil dat jij die voor mij maakt.” Dit gebaar raakte Alina, ze wilde dit heel graag voor hem doen.
Alina haalde het jasje zorgvuldig uit elkaar. Ze hield zelf een zak van de jas als tastbare herinnering, en gebruikte de rest voor de afscheidswade van haar vader.
Wijsheid uit Tibet
Een belangrijke inspiratiebron voor Alina is de Tibetaanse boeddhistische filosofie, die haar heeft geholpen om de dood en het leven vanuit een ander perspectief te bekijken. “In het Tibetaanse boeddhisme wordt de dood gezien als een natuurlijk onderdeel van het leven,” legt ze uit. “Het leert ons dat we ons niet hoeven te hechten aan het materiële, maar juist de verbinding met onze zielen en de zielen van anderen mogen waarderen.” Deze inzichten hebben haar geholpen om haar rol als rouwbegeleider met meer compassie en begrip te benaderen.
De dood als brug tussen liefde en leven
Haar gesprekken met mensen tijdens het maakproces, of ze nu een tas willen maken van een kledingstuk, alvast hun wade willen laten maken terwijl ze nog midden in het leven staan, of na het overlijden van een dierbare een tastbare herinnering willen creëren, zijn doordrenkt met emotie en reflectie. “Als je de vergankelijkheid in het leven ziet, wordt het makkelijker om te accepteren,” zegt ze. “Het is een manier om de druk van gehechtheid los te laten.” Haar werk laat zien dat de dood niet het einde is, maar een brug tussen leven, liefde en herinnering.
In ons gesprek bespraken we hoe belangrijk het is om de dood als een onderdeel van het leven te zien. Alina’s unieke benadering van rouwbegeleiding, waarbij ze textiel gebruikt om herinneringen te weven, biedt een waardevolle manier om afscheid te nemen. “Het is een herinnering dat, zelfs in moeilijkste tijden, liefde en verhalen ons samenbrengen,” concludeert ze.
Alina’s verhaal is een prachtig voorbeeld van hoe haar passie, vervlochten in liefde voor het proces, tot uiting komt in haar werk met mensen die in rouw zijn. Door de liefde en herinneringen die ons verbinden te vieren, kunnen we de vergankelijkheid van het leven omarmen en de schoonheid van de verbinding met onze dierbaren eren.
Alina Smit, als ontwerpster en levenseinde-doula, maakt ze voor of met jou samen, van gerecycled en dierbaar textiel een persoonlijk kussen, tas, boekomslag of een afscheidswade.
“Iedereen heeft wel een verhaal achter elk textielstuk,” legt ze uit. “Het wordt een zachte getuige van een geleefd leven.
