Als macht geen kracht is – over masculiniteit – zowel in mannen als vrouwen
Mijn moeder en ik spraken onlangs over ervaringen met foute masculiniteit, of zoals sommigen het noemen: lage mannelijke energie. Dit gesprek werd ingegeven door de Netflix-serie Haantjes. Hoewel ik nog niet veel afleveringen heb gezien, begrijp ik de kern: mannen die zichzelf luid en zichtbaar profileren. Wat echter opvalt, is dat de vrouwen in de serie minstens zo krachtig zijn – vaak zelfs krachtiger, slimmer, stiller. Zij hebben geen behoefte aan borstklopperij.
Deze dynamiek herken ik ook in het dagelijks leven. Er zijn mannen die vooral bezig zijn met zichzelf, hun eigen verhaal, hun eigen waarheid. Ze tonen weinig werkelijke interesse, luisteren niet echt. Vaak zijn ze dominant: ze bepalen, corrigeren, vullen in. Er is weinig tot geen afstemming. Je voelt je niet gezien, slechts geduld. En dat doet iets met je.
Neem de man bij wie ik een cursus volg. Hij geeft les, maar ziet ons niet. In plaats van ruimte te scheppen voor onze eigen expressie, vult hij die met zichzelf. Ik mocht niet de dingen doen zoals ik ze voelde – alles moest op zijn manier. Hij wilde gezien worden, op een bijna narcistische manier. Alsof het er vooral om ging wat híj kon laten zien. Alsof hij vergat dat wij kwamen voor de gezelligheid, voor de ruimte om onze eigen creativiteit te laten stromen. Om iets moois te maken – niet om te moeten voldoen aan zijn beeld. Het voelde alsof we figuranten waren in zijn voorstelling.
Of de medewerker van Albert Heijn die zo bezig was met zijn eigen vrok, dat hij geen enkele klantvriendelijkheid meer uitstraalde. Voor hem was ik een onzichtbare storing in zijn dag – en nu ben ik ook echt een klant minder.
Deel 2:
Wanneer ik voel: dit klopt niet – dan ga ik
Dan is er de man die zijn vrouw afkraakt, haar klein houdt – niet luid, maar door alles zo te zeggen dat het haar breekt. Die een vrouw kiest die al wat gebroken is, zodat hij zich erboven kan voelen. In zijn werk heeft hij macht, en die gebruikt hij niet om te dragen, maar om te heersen. Misschien denkt hij dat hij haar ‘helpt’ of leidt, maar alles in zijn houding verraadt verachting. Het voelt hard. En onveilig.
Deze vorm van masculiene onbalans zie je niet alleen privé. Het is overal: in de politiek, het zakenleven, in oorlog. Denk aan figuren als Trump, Poetin, en andere ‘sterke mannen’ die hun kracht halen uit angst zaaien, uitsluiten, overheersen. Maar dit is geen ware kracht – het is opgeblazen angst.
Wat me hierin raakt, is niet alleen dat ik ertegenaan bots, maar dat ik het terug catch. Niet uit wrok of om een strijd aan te gaan, maar om een spiegel te zijn. Om te laten voelen: ik zie wat je doet, en ik doe niet meer mee.
Misschien komt het doordat ik ben opgegroeid met een dominante vader. Misschien is dat waarom ik zo scherp voel waar de scheve dynamiek begint. Maar ik wil het niet meer. Ik wil geen man die alleen ruimte neemt. Geen man die zijn wereld bovenop de mijne plaatst. En ik hoef ook niet meer te blijven, te lijmen of te hopen. Als het niet lukt, dan ga ik.
Er is een masculiniteit in de wereld die niet krachtig is, maar verward. Die zichzelf overschreeuwt, of zich verkrampt vasthoudt aan dominantie. Dat is geen masculiene kracht, maar een laag energetisch overlevingspatroon – geboren uit pijn, tekort en het ontbreken van een gezond zelfbeeld.
Maar echte masculiniteit? Die is iets anders.
Echte masculiniteit heeft niets nodig om zich groot te maken.
Het is stil, dragend, aanwezig.
Ze kan luisteren, afstemmen, beschermen zonder te bezitten.
Leiden zonder te overheersen.
Om in mijn kracht te blijven, zonder te verzinken in dit soort mensen en discussies,
probeer ik zacht te blijven, maar niet meegaand.
Dus als het me niet bevalt, en ik kan daar niet mee overweg,
dan stap ik op.
Zonder strijd.
In rust.
In kracht.
Van opgeblazen naar gedragen kracht – hoe we echte mannelijkheid leren voelen
We leven in een tijd waarin vervormde mannelijkheid steeds zichtbaarder wordt. In politieke machtsvertoon, in relaties die leeglopen, in werkrelaties waar geen ruimte is voor gelijkwaardigheid. Maar het helpt ons ook iets te onderscheiden: wat nep is, en wat echt.
Echte mannelijkheid is niet luid, maar aanwezig:
En toch zijn we vaak geconditioneerd geraakt om ons juist te voegen naar de opgeblazen versie. Zeker als vrouw. Want velen van ons leerden al vroeg: houd het gezellig, pas je aan, vermijd confrontatie. We leerden onszelf kleiner maken om ruimte te laten voor de ander – vaak voor de onzekere of dominante man.
Maar juist nu is er een roep om iets anders. Iets dat veel stiller is, maar zoveel krachtiger.
Hoe kun je als vrouw omgaan met toxische mannelijkheid?
1. Weet dat je het niet hoeft te dragen.
Je hoeft niet te zorgen voor een man die zich groter maakt vanuit angst. Je hoeft niet te lijmen, te blijven, te vergoelijken. De eerste stap is erkennen dat zijn gedrag niets met jou te maken heeft. Zijn overcompensatie komt voort uit pijn, maar het is niet jouw taak om die pijn op te vangen.
2. Voel je lichaam.
Toxische energie is voelbaar. Je lichaam weet vaak eerder dan je hoofd: dit klopt niet. Voel je je klein worden, verstijven, inhouden? Dat is al een signaal. Hoe meer je in contact komt met je lichaam, hoe sneller je leert afstemmen op wat echt voedend is – en wat niet.
3. Stap op zonder oorlog.
Je mag vertrekken zonder strijd. Zonder dat je gelijk hoeft te halen. Je mag zeggen: dit voelt niet goed voor mij, ik kies een andere weg. Dat ís kracht. Dat ís volwassen zijn.
Hoe ontwikkel je echte mannelijkheid in jezelf – als vrouw?
Want die vraag is minstens zo belangrijk. Want ook in ons – vrouwen – leeft een masculiene energie. En ook die kan vervormd zijn geraakt: hard worden, doorduwen, jezelf verliezen in doen, zorgen, controleren. Echte, gezonde masculiene kracht in jezelf ontwikkelen betekent:
– Grenzen voelen én stellen.
Niet om de ander buiten te houden, maar om jezelf binnen te houden.
– Structuur aanbrengen in wat stroomt.
Je vrouwelijke energie kan zacht zijn, creatief, beweeglijk. Maar zonder gedragen mannelijke bedding voelt het als chaos. Je leert jezelf dragen: met discipline, richting, en helderheid.
– Beschermend zijn zonder verharding.
De gezonde man in jou zegt: ik ben er voor je, ik zie je, ik houd de ruimte voor je vast. Voor het kleine meisje in jou. Voor je gevoeligheid. Voor je licht.
